Aardappelen

In Nederland is de aardappel niet weg te denken. Eigenlijk in heel Europa niet. De aardappel maakt voor heel veel verschillende bevolkingsgroepen een belangrijk deel uit van hun voedingspatroon. Terecht, want aardappelen zijn een goede bron van koolhydraten, vitamine C, vitamine B6 en Kalium. Hoeveel aardappels we in Nederland ook eten, we kunnen het toch geen oer-Hollands gewas noemen. Inmiddels zijn er veel verschillende soorten aardappels, elk met zijn eigen toepassing. Van romige aardappelpuree tot knapperige aardappelkoekjes.

Ben je op zoek naar informatie over de zoete aardappel? Lees dan dit artikel.

Oorsprong

Hoewel de aardappel niet meer is weg te denken uit de Nederlandse keuken, is de aardappel natuurlijk niet per se een oer-Hollandse groente. Aardappelen oorspronkelijk uit Amerika. Na de ontdekking in 1492 kwamen langzaam maar zeker steeds meer aardappelen mee naar Nederland.

Soorten aardappelen

De aardappel is grofweg in te delen in drie categorieën: kruimig, licht-kruimig en vastkokend. Daarnaast zijn er nog specifieke soorten, zoals truffelaardappels en krieltjes. In deze paragraaf worden de verschillende soorten kort uitgelegd. Per soort wordt er een aantal voorbeelden van verschillende rassen gegeven.

Kruimig

Kruimige aardappelen hebben een kruimige textuur vallen makkelijk uit elkaar als ze gaar zijn. Hierdoor zijn ze erg geschikt als standaard gekookte aardappelen. Eventueel kun je ze daarna goed opbakken, of verwerken in je stamppot. Door de kruimige textuur wordt ook je rösti lekker knapperig. Kruimige aardappelen worden ook erg lekker als je ze poft.

Kruimige aardappelrassen

• Bintje
• Doré
• Eigenheimer

Licht-kruimig / Vrij vastkokend

Dit type aardappel is minder kruimig en valt daardoor minder snel uit elkaar. Ze zijn minder geschikt om te poffen, maar wel heel lekker om te bakken, frituren en in ovenschotels. Dit is de standaard-aardappel in huize Plantproef.

Lichtkruimige aardappelrassen

• Agria
• Alouette
• Frieslander

Vastkokend

Vastkokende aardappelen blijven steviger als je ze kookt. De textuur is veel gladder dan die van kruimige aardappels. Doordat ze niet snel uit elkaar vallen, zijn vastkokende aardappelen heel geschikt voor in de soep of salade. Ook als je de aardappelen in kleine stukjes of blokjes wilt snijden is de vastkokende aardappel geschikt.

Vastkokende aardappelrassen

• Nicola
• Muizen (zoals Langedijker Muizen)
• Opperdoezer ronde
• Roseval

Overige soorten

• Truffelaardappel - De truffelaardappel is paars van binnen en heerlijk vol van smaak. De paarse kleuren blijft behouden bij het koken. Verkrijgbaar van april t/m december
• Krieltjes - Deze kleine aardappeltjes gaar je in de schil. De beste krieltjes zijn in het voorjaar te koop. Ze zijn minder lang houdbaar dan normale aardappelen

Wanneer in het seizoen

Aardappelen zijn het hele jaar door van Nederlandse bodem verkrijgbaar. Dat komt met name doordat de aardappel heel goed te bewaren is. Er zijn verschillende periodes waarin je nieuwe aardappelen kun kopen. Deze zijn toch altijd net even iets lekkerder. Wanneer je nieuwe aardappelen kun kopen verschilt per ras. Er zijn vroege, middelvroege en late aardappelrassen. Vroege aardappelen zijn beschikbaar vanaf april/mei. Middelvroege aardappelrassen vind je vanaf juli. De late aardappelen hebben de langste groeiperiode, en zijn vanaf augustus verkrijgbaar. De middelvroege en late aardappelrassen blijven tot het voorjaar beschikbaar.

Bewaren

Aardappelen zijn lang houdbaar. Op een donkere plaats kun je ze 2 tot 3 weken bewaren. Bewaar ze niet in het licht, want dan ontwikkelen ze de gifstof solanine. Na verloop van tijd kunnen aardappelen uitlopers en groene plekken ontwikkelen. Snijd deze altijd weg voor gebruik. De hele aardappel weggooien is niet nodig. Als een aardappel niet meer goed is, is dat eigenlijk altijd duidelijk zichtbaar. Wanneer ze beschimmeld, uitgedroogd zijn of rotte plekken hebben is het wel beter om ze weg te gooien

Kooktips

Je kunt in de keuken eindeloos variëren met aardappelen. Gewoon gekookt zijn ze al heel lekker, bijvoorbeeld met miso-jus. Het is ook lekker als je ze daarna even opbakt. Maar er kan zo veel meer met aardappel dan alleen dat.

Aardappel is ook heel goed te verwerken in een stoofpot. Zo is het een belangrijk onderdeel van de stoofpot met tofu en paddenstoelen, en balanceert het het zuur van de zuurkool in de Poolse zuurkoolschotel. Je komt aardappels ook in veel verschillende soeprecepten tegen. Zo geeft het extra vulling in erwtensoep, maar past het ook heel goed in tomatensoep. Ook in soep met een oosters tintje komt de aardappel goed tot zijn recht, zoals in de zomerse misosoep.

Voor een feestelijk bijgerechtje wat maar weinig werk is zit je altijd goed met de hasselback aardappelen uit de airfryer. Of, wat ook niet veel werk is alleen wel wat meer tijd kost, geef ze met deze geroosterde aardappelen een Portugees tintje. Maar zelfs koud zijn aardappelen lekker. Voor deze Sichuanese aardappelsalade hoef je ze zelfs maar 2 minuutjes te koken, en met maar een paar ingrediënten tover je iets heel bijzonders op tafel.

Bronnen

• Kennisplatform Aardappels ↗️
• Meerman, J. (2015). Kleine geschiedenis van de Nederlandse keuken. Ambo|Anthos. (Bol. ↗️, Libris ↗️)
• McGee, H. (2007). On food and cooking: the science and lore of the kitchen. Simon and Schuster.(Bol. ↗️, Libris, NL versie ↗️)